zm.org.pl

Pociągi zamiast TIRów
lipiec 21, 2008

Komisja Europejskie zamierza nałożyć ekologiczne opłaty na ciężarówki. Byłyby one naliczane za zanieczyszczanie środowiska spalinami, hałas oraz powodowanie tłoku na drogach. Moim zdaniem to świetny pomysł.

Brukselscy urzędnicy boleją, że kolej od lat przegrywa z transportem drogowym. Kiedyś większość ładunków była przewożona po torach, ale potem transport towarów lądem zdominowały wielkie ciężarówki. Tak było wygodniej i taniej. Ale taniej tylko pozornie. Nikt bowiem nie uwzględnieniał kosztów społecznych, jakie pociąga za sobą masowa obecność tirów na drogach. Te koszty to przede wszystkim większy hałas przy szosach, większe zanieczyszczenie powietrza i większa liczba tragicznych w skutkach wypadków.

Gdyby wszystkie wymienione koszty społeczne przeliczyć na pieniądze, okazałoby się, że transport samochodowy jest jednak droższy. Pociągi są bardziej ekologiczne i bezpieczniejsze od aut. To dlatego Komisja Europejska od dawna próbuje promować kolej. Najpierw dawała dotacje na budowę i modernizację torów. Ale to nie wystarczyło. Teraz postanowiła przygotować przepisy, które trochę zrównają szanse tych dwóch środków transportu. Właściciele tirów mają już wkrótce dopłacać za emitowane przez ich ciężarówki spaliny, większy hałas oraz potęgowanie korków na drogach.

KE już wyliczyła, że za emisję grama tlenków azotu szkodliwego dla ludzkiego zdrowia i środowiska firmy transportowe będą płaci 0,4 eurocenta. Za gram – także nieobojętnej dla otoczenia - sadzy od 2,6 do 10 eurocentów (opłata jest wyższa wtedy, gdy ciężarówka jedzie przez obszar zabudowany). Za hałas w ciągu dnia na drogach dojazdowych do miast – 1,1 eurocenta za każdy przejechany przez ciężarówkę kilometr (opłata dla drogach międzymiastowych, rzadziej zabudowanych ma być niemal 10 razy niższa).

Nic dziwnego, że firmy transportowe protestują. Ich właściciele twierdzą, że będą musieli podnieść ceny za swoje usługi, a koszty podwyżki przerzucą na klientów. To z kolei może oznaczać, że wiele towarów podrożeje. Ale nawet jeśli tak się stanie, uważam, że warto popierać pomysł KE i to z paru powodów. Po pierwsze, samochody mają dziś w Europie największy udział w zanieczyszczaniu powietrza. Większy niż przemysł, który od wielu lat płaci kary za hałas i emisję spalin oraz pyłów. Ale to właśnie dzięki tym karom europejskie fabryki z roku na rok coraz mniej trują otoczenie. Tak samo będzie z ciężarówkami, bo ich producenci w dłuższej perspektywie zrobią wszystko, żeby płacić jak najmniejsze „kary ekologiczne”. Po drugie, być może nowe regulacje KE przyczynią się do tego, że na drogach ubędzie tirów. Tym lepiej, bo na szosach będzie luźniej i bezpieczniej, a jednocześnie szybciej zacznie rozwijać się kolej. Stanie się bowiem bardziej konkurencyjna.

Na razie jeszcze nie wiadomo, kiedy pisany ekologiczny podatek za ciężarówki zostanie wprowadzony. Sprawę komplikują przede wszystkim spodziewane kłopoty z pobieraniem opłat. Znikną one dopiero po wprowadzeniu elektronicznego systemu pobierania pieniędzy za przejazd głównymi unijnymi drogami. Ma on być gotowy za 2-3 lata. Firmy transportowe będą więc miały sporo czasu, żeby przygotować się na szykowane zmiany.

Na razie należy mieć nadzieję, że lobby transportowemu nie uda się zablokować planowanych przez Komisję Europejską regulacji. W przeciwnym razie, oznaczałoby to, że doraźny interes stosunkowo wąskiej grupy, wygrywa z interesem nas wszystkich.

Mariusz Krzemiński