zm.org.pl

Źródło: Bankier.pl 2009-09-04 10:06

Niesłuszne odszkodowania à la GDDKiA

Brutalne, codzienne doświadczenia komunikacyjne wykazują, że proces budowy dróg w Polsce dotknięty jest przykrym niedorozwojem. Wyraźną przeszkodą w rozwoju sieci polskich dróg jest systemowo wadliwe podejście do kwestii odszkodowań za nieruchomości. Obowiązujące pomysły na ustalanie odszkodowań zawierają liczne wady. Ich podłoże leży w źle skonstruowanych przepisach prawnych oraz w niewłaściwym rozumienia zagadnienia przez przedstawicieli służb publicznych. Dla dobra ogółu, zarówno właścicieli nieruchomości jak i zniecierpliwionych użytkowników dróg, warto zadbać o wyeliminowanie problemów. Choć wydawać się może, że w Polsce, na niektórych obszarach naszej aktywności istnieje przymus konstruowania złych przepisów prawnych, to w rzeczywistości taki przymus nie istnieje. To co jest złe należy zastępować tym co dobre. Chociażby ze względów praktycznych.

Historia prawdziwa choć nieprawdopodobna

Państwo M. ze średniej wielkości miasta Knurów na Śląsku są właścicielami lokalu mieszkalnego o powierzchni nieco ponad 50 m2. Mieszkanie wchodzi w skład budynku mieszkalnego, w którym mieści się pięć mieszkań. Budynek położony jest na przestronnej działce o powierzchni 1800 m2. W mieszkaniu mieszka się miło a w okresie wiosenno-letnim właściciele mieszkania mają możliwość korzystania z przydomowego ogrodu. Gruntu jest na tyle dużo, że na każdy lokal przypada ładny kawałek ogrodu. Państwo M. wiodą sobie skromne lecz spokojne życie rodzinne.

W międzyczasie, poza ich wolą i wiedzą ustalany jest przebieg nowej sieci dróg publicznych. Okazuje się, że nieruchomość, na której znajduje się ich mieszkanie przeznaczona zostaje na realizację drogi publicznej. Likwidacja istniejącej zabudowy ma usprawnić i ułatwić życie Polakom, którzy tęsknią za nowymi, lepszymi drogami. Państwo M. muszą rozstać się ze swoim mieszkaniem. W interesie ogółu czeka ich przymusowa przeprowadzka. Nie mają się jednak co kłopotać gdyż czeka ich, zagwarantowane konstytucyjnie, słuszne odszkodowanie. Odszkodowanie trafne, logiczne i odpowiadające rzeczywistości.

Przepis na ustalenie odszkodowania

Nie trzeba być jajogłowym ekspertem by wyobrazić sobie konstrukcję słusznego odszkodowania. Odszkodowanie jest niczym innym jak pewną kwotą, która pozwoli na: · nabycie mieszkania zamiennego o zbliżonych walorach (w tym poniesienia kosztów poszukiwania nieruchomości zamiennej, prowizji pośrednika, opłat notarialnych etc.), · dokonania drobnych remontów i modernizacji w nabytym mieszkaniu, · zmotywowanie do spakowania całego dobytku, · wyrzucenie mebli i sprzętów, które nie nadają się do zamontowania w nowym miejscu i nabycie nowych, · pokrycie kosztów przeprowadzki oraz wymiany dokumentów, · rekompensata finansowa za życiową zawieruchą, która ma przyczynić się do poprawy komfortu życia ogółu.

By podjąć rozważania na temat wysokości słusznego odszkodowania należnego Państwu M. warto przyjrzeć się knurowskim ofertom lokali mieszkalnych. Tak się szczęśliwie składa, że mieszkania występują w obrocie na tyle często, że dotarcie do podstawowej wiedzy o cenach nie sprawi problemu nawet laikowi. Dla uproszczenie rozważań sięgnięto po ostatnie oferty zamieszczone w serwisie http://www.gratka.pl.

Zestawienie sporządzono na podstawie 19 najświeższych (wg stanu 28.08.2009) ofert dla lokali mieszkalnych w Knurowie, których powierzchnia zawiera się w przedziale 35-65 m2. Średnia jednostkowa cena ofert kształtuje się na poziomie 3325 zł/m2. Spośród oferowanych na rynku lokali mieszkalnych Państwo M. zmuszeni będą nabyć taki, który nie pogorszy dotychczasowych posiadanych warunków mieszkaniowych. Ponieważ nie został im zaoferowany lokal zamienny to z kwoty odszkodowania zmuszeni będą nie tylko pokryć koszt nabycia lokalu z dostępnych na rynku ofert, ale także pokryć wszelkie koszty nabycia tego lokalu a także pozostałe niezbędne koszty. Za dostępne w ofertach średniej jakości mieszkanie o powierzchni 50 m2 właściciele zmuszeni będą zapłacić

Załóżmy, że na poszukiwanie nieruchomości zamiennej Państwo M. poświęcą 5 dni roboczych. Za nowym mieszkaniem będą surfować po internecie, przeszukiwać lokalną prasę, lokalne biura pośrednictwa a następnie będą przeglądać oferowane mieszkania. Określmy szacunkowo godzinę takich małżeńskich poszukiwań na 100 zł/godzinę. Tydzień poszukiwań będzie ich kosztował: 5 dni x 8 godzin x 100 zł/godzinę = 4.000 zł. Przy dokonywaniu wszelkich kalkulacji należy mieć na względzie, że ci sami Państwo M. uwolnieni od konieczności opuszczenia własnego mieszkania mogliby w tym czasie oddawać się swoim przyjemnościom, zarabiać pieniądze czy też nie robić nic. Państwo M. zmuszeni do konieczności opuszczenia własnego mieszkania nie mają wyboru. W interesie ogółu muszą dokonywać poszukiwań nowego mieszkania. Z prostej przyczyny. Ich dotychczasowe mieszkanie już wkrótce, w interesie tego samego ogółu, przestanie istnieć. Koszt niezbędnych drobnych remontów i modernizacji nowego mieszkania może wynikać z konieczności drobnych przeróbek, wymiany osprzętu, malowania i tapetowania etc. W mieszkaniu o powierzchni 50 m2 kwotę 10.000 zł trudno uznać za przesadzoną. Taką samą kwotę 10.000 zł można, dla uproszczenia kalkulacji, można założyć za czynności polegające na pakowaniu, przewiezieniu dobytku i rozpakowaniu go. Proste doświadczenie życiowe wskazuje, że nie wszystkie posiadane sprzęty staną się przydatne w nowym miejscu. Używana dotychczas szafa wnękowa może nie być użyteczna w nowym mieszkaniu. Podobny los może czekać eksploatowaną przez wiele lat meblościankę czy też tapczan albo dywan. W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego jak nabyć rzeczy nowe. Jakoś przecież trzeba żyć! Założyć można, że koszt odtworzenia posiadanych sprzętów to kwota 10.000 zł. Nie wliczając rekompensaty za „życiową zawieruchę” realizowaną w interesie ogółu Państwu M. z publicznej kasy należy dostarczyć środki pieniężne w kwocie nie mniejszej niż 209.900 zł. Bez tej kwoty nie będzie ich stać na odtworzenie dotychczas posiadanych warunków życia. Oferowanie kwot mniejszych będzie oczywistym dowodem na niesłuszność odszkodowania.

Niemoralna propozycja odszkodowania złożona przez GDDKiA

A teraz fakty. Sprawę ustalania wysokości odszkodowania powierzono Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Na wstępie w imieniu tej instytucji pojawił się specjalista od oceny wartości lokalu. Mając wiedzę o wartości nieruchomości, w efekcie urzędowych kalkulacji pojawiła się propozycja odszkodowania. Katowicki Oddział GDDKiA zaproponował w czerwcu 2009 r. Państwu M. odszkodowanie w kwocie: 114.362 zł. Ze względów opisanych wyżej propozycja ta nie została zaakceptowana przez właścicieli knurowskiego mieszkania. Kolejne pismo ponaglające nadeszło do Państwa M. w lipcu 2009 r. Dyrektor podkreśla w urzędowym piśmie, że sprawa jest poważna, gdyż nieruchomość lokalowa położona jest w pasie autostrady A-1, będącej w trakcie realizacji!

Do sprawy mieszkania Państwa M. zaangażował się dodatkowo w lipcu Wojewoda Śląski, który powołując się na liczne a nie znane Państwu M. artykuły i paragrafy wyznaczył termin zawarcia umowy zawarcia umowy sprzedaży mieszkania na 1 września 2009 r. W poważnych pismach Dyrektora GDDKiA oraz Wojewody Śląskiego wspomina się tylko i wyłącznie o kwocie: 114.362 zł. Kwota ta, jak wykazano wyżej, nie załatwia problemów, przed którymi postawiono Państwa M.

Po co nam Konstytucja?

Na przykładzie historii mieszkania Państwa M. omówiona została ogólna zasada obsługi procesów odszkodowawczych w Polsce. Szwankuje ona w tym samym stopniu przy innych, bardziej skomplikowanych typach nieruchomości. Z przedstawionej historii wynika, że pojęcie słusznego odszkodowania nie znajduje w Polsce należnego zrozumienia u służb publicznych odpowiedzialnych za nabywanie nieruchomości na niezwykle potrzebne inwestycje celu publicznego jakimi są drogi publiczne. Historia mieszkania stanowiącego własność Państwo M. pokazuje, że prywatna własność nie jest w Polsce otaczana należytą ochroną. Art. 21 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej mówiący o tym, że Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia nie jest wcielany w życie. Praktyka wykazuje, że służby publiczne nie chronią należycie własności. Wykorzystują potęgę i majestat instytucji publicznych do siłowego udowadniania swoich racji. Konstytucyjna zasada dopuszczalności wywłaszczenia jedynie wówczas gdy dokonywane jest za słusznym odszkodowaniem nikogo nie przejmuje. Prawie nikogo. Państwo M. i inne rodziny znajdujące się w podobnej sytuacji przejęci są mocno. Istotne jest teraz by ich przejęcie zrozumiane zostało tam gdzie trzeba i przez kogo trzeba. Jeżeli to się nie stanie to realizowanie dróg publicznych przy tak rozumianych zasadach funkcjonowania Państwa powinno zostać wstrzymane. Do czasu zrozumienia istoty problemu.

Wojtek Nurek
RealExperts S.K.A.

Wyrzucają ludzi z domów, bo budują autostradę
Anna Kołakowska, Piotr Wasiak
2009-12-11, ostatnia aktualizacja 2009-12-11 20:02

Prawie 400 działek zostanie wkrótce wywłaszczonych pod autostradę A1. Ich właściciele nie zgadzają się z wycenami rzeczoznawców i walczą o odszkodowania. - Dlaczego mamy dokładać do inwestycji państwa? - pytają zdenerwowani. Urzędnicy: - Wszystko jest zgodnie z prawem

Adam Kula dostał od rodziców działkę przy ul. Rokicińskiej. Zaczął budować dom. W 1996 roku otrzymał pozwolenie na budowę. - Wtedy autostrada miała przebiegać ponad dwa kilometry od mojej działki - mówi. Dwa lata później dowiedział się, że plany się zmieniły i okna jego przyszłego domu będą 34 metry od krawędzi jezdni. - Budynek miał już podpiwniczenie, ale wstrzymałem się z dalszą budową - opowiada Kula. - Dom dziesięć lat stoi niedokończony, materiały niszczeją.

Państwo było zainteresowane jedynie jedną czwartą jego działki pod planowaną autostradę. Zaproponowali wykup, ale Kula chciał sprzedać całość: - Co mi teraz po tej działce? Nie zamierzam tam mieszkać. Gruntu nie sprzedam, bo kto chciałby żyć 34 metry od autostrady?

Wojewoda wywłaszczył Kulę z małego spłachetka i zapłacił mu odszkodowanie. Ale Kula chce pozwać państwo i zażądać więcej: - Kwota, którą mi zaproponowano, nie oddaje nawet rynkowej wartości gruntu. Nikt nie może mnie zmuszać, abym dokładał do budowy autostrady.

W nie lepszej sytuacji jest pan Stanisław, który mieszka przy ul. Brzezińskiej. Wojewoda chce kupić od niego 300-metrowy fragment, na którym rosną drzewa i stoi reklama. - W ten sposób przesunie się granica działki i jedna z nitek węzła Brzeziny będzie przebiegać 60 metrów od mojego okna - mówi właściciel. - Znajdziemy się w tzw. strefie ekstremalnego oddziaływania autostrady. Chciałem, aby wojewoda wykupił całą moją nieruchomość, ale odmówił. Nikt się nie zastanawia, jak będzie wyglądać moje życie.

Żądają "słusznego odszkodowania"

Takich niezadowolonych właścicieli działek jest w rejonie węzła Brzeziny wielu. To mieszkańcy ulic Rokicińskiej, Malowniczej czy Brzezińskiej. Nie zgodzili się na zaproponowane przez wojewodę stawki, dlatego zostaną wywłaszczeni. Uważają, że wyceny nieruchomości, jakie proponują przysłani przez władze rzeczoznawcy, nie odpowiadają nawet cenom rynkowym. Nie pokryją też kosztów znalezienia i kupna nowych siedzib, wydatków na przeprowadzkę i formalności. - Właściciele godzili się na niskie stawki, bo nie byli świadomi wartości gruntów i przeraziła ich groźba wywłaszczenia - mówią zbuntowani mieszkańcy. - Wojewoda obiecywał, że jeżeli zgodzą się na polubowny wykup, to dostaną całą kwotę w ciągu 30 dni plus 10 proc. Teraz nasze wyceny odnoszą się m.in. do kwot, na które zgodziła się większość. Rzeczoznawcy biorą pod uwagę stawki z aktów notarialnych transakcji zawieranych w tym rejonie, a wszyscy przecież wiedzą, że są one zaniżane.

Właściciele napisali list otwarty do wojewody łódzkiego, ministra infrastruktury i premiera. Skarżą się, że rekompensaty, jakie im zaproponowało państwo, nie mieszczą się w konstytucyjnych zasadach "słusznego odszkodowania". Podają przykłady: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad za metr kwadratowy ziemi proponuje od 40 do 100 zł, a za metr kwadratowy domu - od 1690 do 2000 zł. Tymczasem oni ustalili, że na wolnym rynku ceny to odpowiednio 150-350 zł za grunt i 1690-6000 za nieruchomości. "Popieramy budowę dróg dla dobra społeczeństwa, tylko dlaczego ma się to odbywać kosztem pogorszenia naszej sytuacji. W tych domach na tych gruntach spędzili życie nasi przodkowie, żyjemy my i mogłyby żyć dalsze pokolenia. (...) Wiemy, że możemy wystąpić na drogę sądową po ostatecznej decyzji wojewody, ale jak pozywać Ojczyznę, że oszukuje obywateli w lichwiarski sposób" - napisali do urzędników.

Skarżą się w Londynie

W odpowiedzi urzędnicy wojewody podparli się wyrokami sądów administracyjnych, z których wynika, że odszkodowanie nie musi uwzględniać wydatków poniesionych przez wywłaszczonego na przeprowadzkę i zmianę miejsca zamieszkania. Wykup prowadzony jest na podstawie tzw. specustawy, która reguluje wywłaszczenie pod budowę dróg. Urzędnicy z Wojewódzkiego Biura Geodezji w Łodzi zapewniają, że zaproponowane przez nich pieniądze odpowiadają cenom podobnych nieruchomości.

Właścicieli martwi też co innego. Ostatnio wojewoda zaczął wydawać decyzje, które pozwalają mu zająć działkę jeszcze przed wypłaceniem odszkodowania. - Podejrzewamy, że pieniądze na odszkodowania się skończyły, dlatego nasze sprawy są przewlekane - mówią właściciele. - GDDKiA nie wykupiła jeszcze gruntu, ale nie chce czekać z pracami.

Urzędnicy zapewniają, że powodem są odwołania, a nie brak pieniędzy. - Jeśli wywłaszczenie się przeciąga, możemy złożyć wniosek do wojewody o wydanie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości - mówi Maciej Zalewski z łódzkiego oddziału GDDKiA. I podaje artykuł ustawy o autostradach płatnych. - Z takim dokumentem mamy prawo rozpocząć prace.

Potwierdzają to pracownicy urzędu wojewódzkiego. - Zezwolenie na niezwłoczne zajęcie nieruchomości nie polega na pozbawieniu prawa własności, a jedynie na ograniczeniu władaniem nieruchomością - mówi Jacek Michalak z biura prasowego wojewody. - Daje to Generalnej Dyrekcji prawo do dysponowania gruntem nawet, jeżeli postępowanie wywłaszczeniowe nie zostało jeszcze zakończone.

Urzędnicy się spieszą, bo za trzy miesiące powinni przekazać Autostradzie Południe, która wygrała przetarg, teren pod budowę. Kontrakt podpisano pod koniec stycznia. Spółka na przygotowanie projektów zgodnie z harmonogramem miała rok. Wkrótce będzie musiała rozpocząć prace.

Okazuje się, że częściowe zajmowanie gruntów jest standardowym działaniem GDDKiA. Całe działki wykupywane są tylko wtedy, gdy w całości znajdują się w pasie autostrady i dróg serwisowych. Za niepotrzebne urzędnikom skrawki właściciele dostają pieniądze tylko wtedy, gdy przedstawią dowody na brak możliwości wykorzystania ich na dotychczasowe cele.

Wielu z wywłaszczanych właścicieli jest zdecydowanych dochodzić przed sądem wyższego odszkodowania. Piszą do Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (European Bank for Reconstruction and Development - EBRD). - Dostaliśmy odpowiedź, że przyjrzą się tej sytuacji i sprawdzą, czy Polska przestrzega prawa przy wywłaszczeniach - mówią.

Wiadukt w ogródku: zwrot w sądzie
17-01-2010, ostatnia aktualizacja 17-01-2010 22:13

Jestem współwłaścicielem wiaduktu na drodze nr 61 – twierdzi Andrzej Kowalewski z Legionowa. Wygrał kolejną bitwę z drogowcami.

Ten wiadukt stanął w moim ogródku. Mogę wyjrzeć przez okno i liczyć samochody przejeżdżające na wyciągnięcie ręki – mówi Andrzej Kowalewski z ul. Warszawskiej w Legionowie. – Zamierzam walczyć o rozbiórkę wiaduktu, mimo że Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad próbuje zalegalizować tę samowolę – twierdzi.

Tuż przed Nowym Rokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny wydał korzystny dla Kowalewskiego wyrok, uchylając wcześniejszą decyzję Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.

Sądowy serial procesów i odwołań

Mieszkańca oburza warta 85 mln zł budowa wiaduktu drogi nr 61 w Legionowie. W październiku 2008 roku egzekutor w asyście policji zajął 600 mkw. jego działki. Od tego czasu trwa seria procesów i odwołań. Kowalewski jeszcze w 2008 roku zaskarżył działania Urzędu Wojewódzkiego oraz GDDKiA do wszelkich instancji. W efekcie w maju 2009 roku Główny Urząd Nadzoru Budowlanego wstrzymał pozwolenie na budowę.

Po tej decyzji GDDKiA oficjalnie wstrzymała prace. Media spekulowały na temat konieczności rozbiórki wiaduktu. Urzędnicy złożyli wtedy skargę na decyzję uchylającą pozwolenie na budowę. GUNB uznał jej zasadność i... uchylił uchylenie decyzji. Wtedy GDDKiA mogła kontynuować prace.

Kowalewski zaskarżył tę decyzję GUNB. Wojewódzki Sąd Administracyjnego tuż przed Nowym Rokiem przyznał mu rację. W GDDKiA znowu zapanowało zdenerwowanie.

Drogowcy bronią się, jak mogą

– Sąd uchylił decyzję nadzoru budowlanego dzień po tym, jak oficjalnie zakończyliśmy prace na wiadukcie. Mamy oficjalny wpis do dziennika budowy – mówi rzeczniczka mazowieckiej GDDKiA Małgorzata Tarnowska. – Złożyliśmy też wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji sądu – wyjaśnia. Budowa tego wiaduktu cały czas obfituje w niespodzianki. Pod koniec ubiegłego roku drogowcy nieoczekiwanie zamknęli połowę wiaduktu i sfrezowali nawierzchnię. Skąd ten bałagan?

– Wykonawca wylał żywicę na wiadukcie. Nakazaliśmy usunięcie garbu na koszt wykonawcy – tłumaczy Małgorzata Tarnowska z GDDKiA.

Wiadukt w Legionowie to newralgiczny odcinek ruchliwej drogi nr 61 między Warszawą a Ostrołęką. GDDKiA planuje budowę dalszego odcinka: od nowego wiaduktu w Legionowie do obwodnicy Jabłonny.

Ja tak trochę OT:
http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,95 ... cnego.html
Cyt.:
"Nie wszystko idzie jednak po myśli urzędników. Okazuje się, że ratusz nie przejął jeszcze ośmiu działek niezbędnych do budowy zjazdów z mostu. To nieruchomości położone w pobliżu ul. Modlińskiej. Część jest jeszcze zamieszkana."

Tak z ciekawości pytam. Jak można uzyskać pozwolenie na budowę nie mając prawa do dysponowania terenem? Przecież oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością jest wymagane jako załącznik przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę.

Jest to niemożliwe. Specustawa pomaga wywłaszczać tereny, ale NIE daje możliwości rozpoczęcia robót bez nich. Ktoś zadziała niezgodnie z prawem i teoretycznie decyzję pozwolenia na budowę można by tym pewnie podważyć. Problemem jest IMO konflikt interesów - pozwolenia te daje miasto, daje je samo sobie. A jaki urzędnik nie wyda pozwolenia, gdy przełożony (Prezydent miasta) każe? Ludzie chcą pracować.