Autonomiczne samochody i rowerzyści. Czy mogą współistnieć na drogach?

Autonomiczne pojazdy zdają się nieuchronną przyszłością. Czy będą wybawieniem, które zredukuje liczbę osób poszkodowanych w wypadkach? Niekoniecznie. „Inteligentne” auta mają kłopoty z wykrywaniem rowerzystów i w dalszej perspektywie mogą wymóc duże zmiany w przestrzeniach miast.

Przewiduje się, że już za kilkanaście lat co czwarty nowo kupowany samochód będzie mógł poruszać się bez udziału kierowcy. Autonomiczne pojazdy mają prowadzić lepiej niż ludzie, przyczyniając się istotnego zredukowania liczby osób zabitych w wypadkach drogowych, wynoszącej ok. 1,3 mln rocznie. Czy samokierujące auta będą cywilizacyjnym wybawieniem? Niekoniecznie. Mogą być punktem zwrotnym, który wymusi ponowne całkowite podporządkowanie miejskich przestrzeni określonej grupie uczestników ruchu.

Niewidoczny rowerzysta

Autonomiczne samochody funkcjonują dzięki zaawansowanej technologicznie kombinacji kamer, detektorów, szczegółowych map czy - tak, jak w przypadku pojazdów testowanych przez Google od 2009 r. - opartego na laserach systemu Lidar (Light Detection and Ranging).

Samosterujące auta z założenia miały być całkowicie bezpieczne dla otoczenia. Okazało się jednak, że ich systemy nie do końca wiedzą, jak zachować się wobec rowerzystów. Zmiany prędkości, zróżnicowane kształty rowerów i duża zwinność, z jaką poruszają się cykliści powodują, że autonomiczny samochód ma kłopot nawet z określeniem ich toru jazdy. Najbardziej efektywny z programów identyfikujących obiekty na drodze „zauważa” jedynie 74 proc. wszystkich użytkowników dwóch kółek, poprawnie określając kierunek ich jazdy jedynie w 59 proc. przypadków. Przy złej pogodzie wyniki są jeszcze gorsze.

Producenci otwarcie przyznają, że rowerzyści stanowią dla „inteligentnych” aut poważny problem, a oni sami nie mają pomysłu, jak go rozwiązać. Okazuje się jednak, że sprawa jest dużo poważniejsza, a cykliści „zawieszający” autonomiczne pojazdy są tylko objawem znacznie poważniejszych kłopotów.

Miasta znów dla samochodów?

Specjaliści nie mają pewności, jak zaprogramować zachowanie autonomicznych samochodów w stosunku do rowerzystów czy pieszych. Tym bardziej, że ci drudzy prędko nauczą się, że wejście przed maskę auta kierowanego przez komputer niechybnie zmusi go do zatrzymania i z pewnością zechcą to wykorzystać w mniej lub bardziej złośliwy sposób.

Zdaniem ekspertów, powyższy problem jest nierozwiązywalny - systemy autonomicznych samochodów same w sobie nie poradzą sobie na zatłoczonych ulicach miast ze zróżnicowaną strukturą uczestników ruchu. Trzeba będzie sięgnąć po inne rozwiązania, wśród których wymienia się wykorzystanie m.in. zintegrowanych sieci sensorów w przestrzeni miejskiej, przekaźników montowanych w rowerach elektrycznych czy danych wysyłanych przez telefony. Jednak co z tymi, którzy nie chcą ingerencji w swoją prywatność bądź zwyczajnie nie mają przy sobie urządzeń, którymi będą wspomagać się autonomiczne auta?

Zdaniem ekspertów, nieuniknione są segregacja uczestników ruchu i budowa dróg przeznaczonych wyłącznie dla inteligentnych pojazdów. Czy w związku z tym czeka nas scenariusz podobny do tego, jaki zdarzył się w krajach Zachodu w latach 60. i 70., kiedy to miejskie przestrzenie przystosowano do potrzeb samochodów , spychając na dalszy plan bezpieczeństwo i komfort życia osób nie poruszających się w danej chwili autem? Nie wiadomo. Dość powiedzieć, że badania nad autonomicznymi pojazdami pochłonęły tyle funduszy (zarówno prywatnych, jak i publicznych), że rozwój tej gałęzi transportu raczej nie będzie już możliwy do powstrzymania.