Mam prośbę o opinie i uwagi do projektu remontu/przebudowy odcinka ul. 3 Maja w Izabelinie. To główna oś komunikacyjna gminy, natężenie ruchu w godzinach szczytu dochodzi do 1000 samochodów na godzinę w jedną stronę. Jest to jednocześnie centrum Izabelina i całej gminy. Przy tym odcinku ulicy są m.in.: 2 szkoły, 2 przychodnie, Urząd Gminy, Centrum Kultury, poczta, komisariat, sporo sklepów i punktów usługowych. Ruch pieszy i rowerowy jest więc też intensywny, ale nikt go nie mierzył. Prace mają się rozpocząć już w lipcu tego roku i objąć przynajmniej odcinek od ul. Tetmajera do ul. Sierakowskiej.
Zaznaczam, że projekt nie został on zatwierdzony przez Zarząd Dróg Powiatowych oraz że nie jest to projekt budowlany ani projekt organizacji ruchu. Pokazuje jednak kształt planowanej przebudowy ulicy.
http://wrzutnia.zm.org.pl/pub/sytuacja%20-%203%20maja-%2010-2012-3%20M.pdfWedług informacji przekazanych mi przez wójta powiat projektował drogę mając na uwadze jedynie płynny przejazd, natomiast Urząd Gminy Izabelin upomniał się jeszcze o możliwość zaparkowania przy ulicy na tym odcinku. Natomiast kierownik Referatu Inwestycji poinformował mnie w rozmowie telefonicznej, że:
1. natężenia ruchu pieszego i rowerowego nie mierzono,
2. sygnalizacja nie jest przewidziana (poza już istniejącym jednofazowym światłem pulsującym na przejściu przy gimnazjum),
3. po stronie północnej ma biec droga dla pieszych i rowerzystów oznaczona znakiem C13/C16, czyli jako obowiązkowa dla rowerzystów w obu kierunkach.
W kwestii przewidywanej prędkości dopuszczonej na tym odcinku informacja nie była jednoznaczna: miała ona mianowicie pozostać bez zmian i wynosić 40 km/h, ale obecnie jest 50 km/h.
Zaletą projektu jest zachowana szerokość chodnika po stronie północnej – 3 m – oraz fakt, że jego ciągłość nie jest przerwana prostopadłymi miejscami parkingowymi, jak to ma miejsce obecnie np. naprzeciwko gimnazjum lub ulic Sadowej i Rolnej. To dobrze, że będzie tu dopuszczony dwukierunkowy ruch rowerowy. Nieznacznie poszerzony ma być również chodnik po stronie południowej. Tym samym zostaną rozwiązane przynajmniej częściowo niektóre problemy niezmotoryzowanych: blokowanie ruchu pieszego po stronie północnej przez parkujące prostopadle samochody, niewygodne korzystanie z bardzo wąskiego chodnika po stronie południowej oraz brak możliwości legalnej jazdy rowerem poza jezdnią.
Problemem podstawowym było jednak i jest nadal bezpieczeństwo przekraczania ul. 3 Maja. Nawet osoby w sile wieku odczuwają przechodzenie przez tę ulicę w godzinach szczytu jako śmiertelne zagrożenie. Obowiązujące ograniczenie prędkości do 50 km/h jest bardzo często łamane. Można oczekiwać, że po wymianie nawierzchni na równą i praktycznie szerszą (obecnie zwężają ją wyrwy w asfalcie na krawędzi jezdni) prędkość na tym odcinku jeszcze wzrośnie. Nie przewidziano żadnego środka, który miałby temu przeciwdziałać. Nie ma żadnego miejsca, nawet przy obu gminnych szkołach, gdzie można przedostać się na drugą stronę ulicy względnie bezpiecznie. Poza tym lista problemów pieszych i rowerzystów korzystających z tego odcinka naszej głównej ulicy jest znacznie dłuższa.
Priorytetem tej inwestycji powinno być podniesienie bezpieczeństwa pieszych na przejściach przez ul. 3 Maja, szczególnie przy obu szkołach. Przy obecnym natężeniu ruchu docelowym rozwiązaniem powinna być sygnalizacja świetlna. Ze względu na niższe koszty jej wykonania równocześnie z remontem drogi należy włączyć ją do tej inwestycji. Z podobnych względów byłoby celowym jednoczesne zamontowanie w sygnalizacji w dwóch kolejnych miejscach, gdzie jest ona bardzo potrzebna: przy Zakładzie dla Niewidomych oraz przy przedszkolu w Laskach. (W tej sprawie złożę wkrótce osobne pismo.)
Należy przy tym rozważyć zmianę lokalizacji przejść w rejonie skrzyżowania ul. 3 Maja z ul. Wojska Polskiego i z ul. Tetmajera. Po stronie południowej najczęstszym punktem wyjścia lub celem pieszych jest szkoła podstawowa i przystanek w stronę Warszawy, po północnej – Urząd Gminy, Centrum Kultury, przychodnia i przystanek w stronę Truskawia, rzadziej poczta. Należy także przewidzieć lepszą komunikację między parkingiem pod Urzędem Gminy a szkołą w Hornówku. Z tego względu optymalna byłaby lokalizacja przejścia z sygnalizacją między wyjazdem z parkingu pod Urzędem Gminy a przystankiem w stronę Truskawia, który może być w tym celu nieznacznie przesunięty. Przejście to zastąpiłoby obecne przejście przy ul. Tetmajera, a po części również to przy ul. Wojska Polskiego – to ostatnie mogłoby zostać przesunięte dalej w stronę ul. Poniatowskiego.
Z podobnych względów – skrócenia drogi pieszych i lepszej obsługi komunikacyjnej szkoły w Hornówku – zasadne wydaje się przesunięcie przystanku w stronę Warszawy w bezpośrednie sąsiedztwo tegoż przejścia dla pieszych. Rozwiązaniem korzystniejszym z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego byłoby usytuowanie przystanku na wschód od przejścia. Wymagałoby to, poza sugerowanym niezależnie od tego przesunięciem przystanku w stronę Trsukawia, także przesunięcia osi jezdni ul. 3 Maja ok. 2 m na północ. Jest to okoliczność przemawiająca raczej za niż przeciw takiemu rozwiązaniu, ponieważ takie złamanie perspektywy prostej drogi nie stwarza przy zachowaniu odpowiedniego wyłukowania żadnego niebezpieczeństwa, a zarazem skłania do ostrożniejszej jazdy, co w tym miejscu jest bardzo potrzebne. Umożliwiłoby także kierowcom autobusów lepszy wjazd w zatokę, blisko i jednocześnie równolegle do krawężnika, co znacznie poprawia wygodę wsiadających i wysiadających pasażerów. Jeśli przesunięcie osi jezdni byłoby z jakiś względów niewykonalne, można przesunąć ten przystanek w miejsce obecnej zatoki parkingowej, czyli naprzeciw przystanku w drugą stronę. Zatokę parkingową można natomiast umieścić na miejscu obecnego przystanku. Liczba pasażerów wsiadających i wysiadających z autobusu na głównym przystanku gminy jest prawdopodobnie (warto to policzyć) znacząco wyższa od liczby użytkowników zatoki parkingowej. Nie w pełni wykorzystane możliwości przewozowe finansowanej przez gminę linii z jednej i niemożliwy do pełnego zaspokojenia popyt na miejsca parkingowe w tym rejonie z drugiej strony sprawiają, że jest w interesie publicznym zachęcanie mieszkańców raczej do korzystania z autobusu niż do parkowania w tym miejscu.
Ul. 3 Maja jest drogą z pierwszeństwem przejazdu na wszystkich skrzyżowaniach remontowanego odcinka – i słusznie, wynika to z kategorii drogi i faktycznie pełnionej funkcji. Jednak już chodnik po stronie południowej i (prawdopodobnie planowana) droga dla pieszych i rowerzystów po stronie północnej traktowane są jako podrzędne nawet wobec wyjazdów bramnych – chociaż prawnie i funkcjonalnie stanowią one integralną część tej samej drogi. To kierowcy wyjeżdżający ze swojej posesji muszą ustąpić pierwszeństwa, a powinna im o tym przypominać ciągłość nawierzchni i niwelety chodnika lub drogi rowerowej. Naruszanie niwelety na zjazdach bramnych stanowi dotkliwe utrudnienie szczególnie dla osób niewidomych (każda pochyłość chodnika jest dla nich sygnałem, że wchodzą z chodnika na jezdnię) oraz rowerzystów. Należy zachować ciągłość chodnika – również nawierzchni i niwelety – na wszystkich wyjazdach bramnych.
Wskazane byłoby zachowanie tej samej zasady na skrzyżowaniach z ulicami gminnymi. Tam również pierwszeństwo mają piesi i rowerzyści poruszający się wzdłuż ul. 3 Maja i konieczność przejechania przez wyniesioną w stosunku do jezdni i wyróżniającą się nawierzchnię chodnika stanowić będzie znakomite przypomnienie o tym fakcie. Będzie także dla kierowcy czytelnym sygnałem o różnicy w charakterze drogi: z jednej strony ul. 3 Maja, klasy Z, pełniąca rolę tranzytową, o natężonym i szybkim ruchu, z drugiej uliczki gminne, przeznaczone do ostrożniejszej jazdy, z ruchem rowerowym na jezdni, częstą obecnością dzieci, spacerowiczów itd.
Alternatywą dla zachowania ciągłości chodnika na skrzyżowaniach z ulicami podporządkowanymi klas L i D mogą być wyniesione przejazdy rowerowe i przejścia dla pieszych, wymagają one jednak dwukrotnie większej szerokości i z tego względu byłyby kosztowne i trudne w realizacji, a są rozwiązaniem gorszym. Zastosowanie jednego z tych dwóch rozwiązań jest konieczne ze względu na prowadzenie dwukierunkowego ruchu rowerowego po jednej stronie ulicy, który w przeciwnym wypadku oznaczałby trzykrotne zwiększenie ryzyka kolizji na każdym skrzyżowaniu. Zachowanie ciągłości chodnika nie jest znaczącym utrudnieniem dla kierowców, ponieważ wymusza zwolnienie w momencie skrętu, kiedy i tak muszą zredukować prędkość i powinni zachować szczególną ostrożność. Jest to rozwiązanie często stosowane w krajach o najwyższym poziomie bezpieczeństwa ruchu drogowego, a więc właśnie tych, które warto naśladować.
Zakręty na drodze dla pieszych i rowerzystów nie są wcale wyłukowane, tj. mają zerowy promień (przy skrzyżowaniach z ul. Poniatowskiego, Projektowaną i Sierakowską) przy skręcie o kącie nawet do 60 stopni (Poniatowskiego). Minimalny promień skrętu to 4 m, a zalecany to 20 m. Stosowanie promieni skrętów poniżej zalecanych 20 m jest szczególnie niebezpieczne w bezpośrednim sąsiedztwie skrzyżowań: dezorientują kierowcę oceniającego przewidywany kierunek jazdy rowerzysty i prowadzą do częstych wypadków.
Sposób oznakowania tego ciągu pieszo-rowerowego wymaga pomiaru natężenia ruchu pieszych i rowerzystów w sprzyjającej porze roku w godzinach szczytu. Oznakowanie go jako obowiązkowego – a taka jest praktyka na drogach powiatowych w naszym powiecie – jest dopuszczalne tylko przy niskim natężeniu tegoż ruchu (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. z 2003 r. Nr 220, poz. 2181, załącznik 1, s. 87). Jeszcze ostrzejsze wymagania stawia w tym względzie tzw. dobra praktyka, czyli po prostu wiedza z zakresu inżynierii ruchu ujęta w najważniejszych podręcznikach (por.:
http://www.gddkia.gov.pl/userfiles/arti ... opinia.pdf).
Warto także zwrócić uwagę, że ze względu na układ drogowy Hornówka można się spodziewać częstych podróży rowerem wzdłuż południowej strony ul. 3 Maja właśnie na przeznaczonym do remontu odcinku (np. uczniowie wracający ze szkoły w Izabelinie do wschodniej części Hornówka). Dwukrotne przekraczanie tak ruchliwej ulicy byłoby nie tylko uciążliwe, ale przede wszystkim bardzo niebezpieczne i nie należy wymuszać takich zachowań. Na odcinku od ul. Wojska Polskiego do ul. Fedorowicza (a tymczasowo przynajmniej do ul. Sierakowskiej) powinno być umożliwione poruszanie się rowerem poza jezdnią również po południowej stronie ul. 3 Maja, a projekt drogowy powinien przewidywać taki ruchu rowerów.
Projekt przewiduje zachowanie obecnej geometrii skrzyżowania ul. 3 Maja z Sierakowską wraz z lokalizacją przejścia dla pieszych – choć są one wadliwe. Przewymiarowany łuk prawoskrętu z ul. 3 Maja w ul. Sierakowską i odsunięcie przejścia od skrzyżowania znacznie obniżają bezpieczeństwo pieszych na tym przejściu. luk powinien zostać zredukowany do 12 m, a przejście przez ul. Sierakowską przysunięte możliwie blisko jezdni ul. 3 Maja.
Przeznaczony do remontu odcinek to samo centrum naszej gminy o najwyższym ruchu pieszym i rowerowym. Projekt przewiduje ponadto znaczną liczbę miejsc parkingowych między ul. Tetmajera a ul. Kościuszki. Powinno to skłonić do zastanowienia, czy jest właściwym utrzymanie tu dozwolonej prędkości do 50 km/h. Ewentualne obniżenie limitu powinno z kolei znaleźć odzwierciedlenie w geometrii drogi. Weryfikacja obu zagadnień – dozwolonej prędkości i dostosowania kształtu drogi – powinny zostać zlecone specjaliście z zakresu inżynierii ruchu.